„Auto luksusowo wyposażone – skóra, automatyczna skrzynia biegów, ksenony”. Od tego typu ogłoszeń aż roi się w sieci. I nie ma się czemu dziwić – słynne „ksenony”, czyli lampy ksenonowe, nadal w naszym kraju kojarzą się z bardzo wysoką klasą samochodu. To mit, bo tego typu oświetlenie jest już montowane nawet w pojazdach ze średniej półki. Pozostaje jednak pytanie, czy lampy ksenonowe rzeczywiście są lepsze od halogenowych odpowiedników? I na czym ta różnica w zasadzie polega?
Niemal wszystkim, bo to zupełnie inna konstrukcja. W tradycyjnych halogenach stosowana jest żarówka z drucikiem. W przypadku lamp ksenonowych mamy do czynienia z lampami wyładowczymi. Światło powstaje w wyniku współdziałania prądu i sprężonych gazów szlachetnych. To wszystko odbywa się w hermetycznym zamknięciu i jest niezwykle skuteczne. Lampa ksenonowa emituje bardziej przyjazne dla ludzkiego oka światło (zbliżone barwą do naturalnego), świeci dłużej i zużywa dużo mniej energii. Szacuje się, że lampa ksenonowa powinna działać nawet 3000 godzin. Jej halogenowa odpowiedniczka (żarówka H7) zużyje się już po około 500 godzinach. Zapotrzebowanie na energię w przypadku ksenonu jest o 30% mniejsze, co pozwala zaoszczędzić paliwo.
Lampy ksenonowe mają charakterystyczną konstrukcję. Współcześnie stosowane modele nie korzystają już z tradycyjnego odbłyśnika (który spotkamy w zwykłym reflektorze halogenowym i starszych ksenonach). Producenci sięgnęli natomiast po soczewkę, dzięki której można bardzo precyzyjnie ustawić kąt padania światła i wyregulować intensywność świecenia. To przekłada się na dużo skuteczniejszą pracę lampy ksenonowej.Oczywiście można jeszcze spotkać lampy ksenonowe oparte na odbłyśniku. Mają one oznaczenia D1R, D2R, D3R i D4R. W przypadku lamp soczewkowych literę R zastępuje S. Lampa ksenonowa składa się z kilku elementów. Do lampy doprowadzona jest wtyczka przekazująca prąd. Zwykle łączy się z nią zapłonnik. Ostatnią częścią zestawu jest palnik. Spotyka się również rozwiązania, w których palnik i zapłonnik tworzą całość. W przypadku awarii lampy ksenonowej, najczęściej wymienia się właśnie palnik. Układ uzupełnia jeszcze system samopoziomowania.
Zgodnie z przepisami homologacyjnymi, każdy samochód wyposażony w lampy ksenonowe musi posiadać dodatkowe spryskiwacze reflektorów. W praktyce jednak można spotkać modele aut wyjeżdżających z fabryki bez tego elementu. Przykładem jest chociażby ostatnia seria Volvo V50. Rzadko spryskiwacze znajdziemy również w samochodach sprowadzonych ze Stanów Zjednoczonych. Teoretycznie posiadacz auta bez spryskiwaczy lamp ksenonowych powinien je zamontować we własnym zakresie.
W przypadku zwykłych lamp ksenonowych technologia ta dotyczy jedynie świateł mijania. Światła drogowe są już natomiast obsługiwane przez tradycyjną żarówkę halogenową. Istnieje jednak rozwiązanie, które łączy obie funkcje w jednej postaci. Tak zachowują się lampy biksenonowe.W tym przypadku mamy do czynienia z palnikiem zbudowanym z dwóch baniek – jedna jest włączona podczas jazdy w trybie świateł mijania, drugą uruchamiamy poprzez załączenie świateł drogowych. Pracą układu steruje specjalna przesłona. Lampy biksenonowe są spotykane w autach wysokiej klasy. Są po prostu bardzo drogie, a koszt wymiany palnika z podwójną bańką także jest odpowiednio wyższy.
Nie ma żadnego porównania – lampa ksenonowa jest zdecydowanie lepszym rozwiązaniem, niż halogenowa. Zapewnia dużo wyższy poziom bezpieczeństwa, skuteczniejszą emisję światła, mniejsze zużycie energii i większą wytrzymałość. Dla wielu osób bardzo ważnym argumentem jest także efektowny wygląd. Pamiętajmy jednak, że ogólny koszt eksploatacji lamp ksenonowych może być nieco wyższy. Dlaczego? Ponieważ to droga technologia. Producenci samochodów oferują ksenony jako wyposażenie dodatkowe samochodu. I skwapliwie na tym zarabiają. Szczególnie, gdy dojdzie do awarii. Wymiana palnika lub całego zestawu z zapłonnikiem jest kosztowna. W Autoryzowanej Stacji Obsługi będziemy musieli przygotować się na wydatek nawet – uwaga – 500 złotych za sztukę. W przypadku marek luksusowych kwota ta może się podwoić (tak jest chociażby w Lexusie).
Samodzielna wymiana palnika jest oczywiście możliwa, ale dość kłopotliwa. Trzeba to zrobić bardzo delikatnie (w ręku trzymamy element wart nawet kilkaset złotych) i dokładnie. Umieszczając palnik w zapłonniku musimy zwrócić uwagę, aby jego położenie było dokładnie takie samo, jak wcześniej. Jeśli zrobimy coś źle możemy nawet doprowadzić do uszkodzenia instalacji elektrycznej lub całej lampy, o czym natychmiast poinformuje nas komputer samochodowy.Bezwzględnie jednak trzeba przyznać, że lampy ksenonowe są świetnym rozwiązaniem. Jazda po zmroku dużo mniej męczy nasz wzrok, droga jest lepiej oświetlona. Światło emitowane przez ksenony jest także bardziej wyraźnie widoczne w dzień.
Można, ale w praktyce jest to niemal nieopłacalne. Aby zrobić wszystko poprawnie i zgodnie z przepisami, będziemy musieli wydać nawet kilka tysięcy złotych. Jedynym sensownym rozwiązaniem jest bowiem montaż oryginalnych lamp ksenonowych zaprojektowanych do modelu naszego samochodu. Wszelkie inne przeróbki są niedopuszczalne.Niestety, w Polsce wciąż wielu domorosłych mechaników podejmuje się dziwnych manipulacji i na siłę próbuje poprawić fabrykę. Stąd trwająca od lat inwazja „pseudoksenonów”. Nieodpowiedzialni kierowcy kupują tanie żarówki „a’la ksenon” i ryzykują bardzo słabe oświetlenie drogi oraz oślepianie innych kierowców. Jeszcze mocniej trzeba potępiać montowanie klasycznych palników ksenonowych współpracujących z odbłyśnikiem w lampach halogenowych. Efekt jest taki, że samochód może i wygląda bardziej efektownie, ale „przy okazji” staje się bardzo niebezpieczny dla innych użytkowników dróg. Nie ma bowiem żadnej możliwości, aby taki chałupniczy zestaw działał prawidłowo. Takie lampy mocno oślepiają innych kierowców i nie pozwalają na ustawienie odpowiedniego kąta padania światła. Policja stara się walczyć z tym procederem, dlatego montaż nieoryginalnych lamp ksenonowych w przypadku kontroli zawsze skończy się wlepieniem mandatu i zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego.
Żarówki halogenowe dostępne w ofercie MotoCentrum.pl
Żarówki ksenonowe dostępne w ofercie MotoCentrum.pl
Autor: Patryk Wiśniewski, motocentrum.pl
